E ş r e f o ğ l u Rûmî (v. 1470) (kuddise sırruh) Hazretleri Kâdirî tarikati şeyhlerindendir. Evvelâ Hacı Bayram Velî (kuddise sırruh) Hazretleri’ne intisâb ile Bayramiyye tarikatine girmiş ardından yine bizzat şeyhinin emri ile Şam taraflarında Kâdiriyye’ye intisâb etmiştir. Aslen Mısırlı bir seyyid ailesindendir. Aile, Mısır’dan Şam’a oradan da Anadolu’ya göç etmiştir. Menkıbelerinin yer aldığı “Menâkıb-ı Eşrefzâde” isimli eser matbûdur.
Türkçe kaleme aldığı ilâhîleri hemen her Anadolu’nun bildiği ve okuduğu şiirler olarak Yunus Emre (kuddise sırruh) Hazretleri’nin şiirlerinin ardından gelir.
Anadolu’da ilk Türkçe tasavvuf eseri olarak 1448’de “Müzekki’n-Nüfûs”u kaleme almıştır. İki bölümden oluşan eserin birinci bölümünde dünya sevgisi ve zararları, nefs-i emmâre, tevekkül ve sabır mevzuları ele alınırken ikinci bölümde gönül ve velîliğin kısımları, uzlet, halvet, zikir, mürşid-i kâmilin ehemmiyeti, tarikat âdâbı gibi meseleler işlenmiştir.
Anadolu’nun tasavvuf sahasında en yaygın eseri mevkiinde yer alan “Müzekki’n-Nüfûs” Anadolu ahlâkî aklının, dünya görüşünün gelişmesinde, fikirde takvânın oluşmasında en mühim yazılı kaynakların başında gelmektedir
