Domenikos Teotokopulos: El Greco

0
Domenikos Teotokopulos: El Greco
Yunan sanatkâr Domenikos Teotokopulos’un (1541-1614) resimleri kendi zamanının ötesinde eserlerdir. Gölge ve renkleri ustaca kullanan El Greco’nun eserleri 20. yüzyılda bile bazı ressamlara ilham kaynağı olmuştur. Sanatçının belki de en mühim hususiyeti kendi zamanındaki akımlardan ayrı üslupta çalışmasıdır.

O zamanlar Venedik Cumhuriyeti’nin himayesi altında olan Girit’te doğan Domenikos, Yunan olduğu için El Greco lâkabıyla tanınmıştır. El Greco’nun, Rönesans’ın en ehemmiyetli ressamlarından Titian’ın öğrencisi olduğu söylenir. Greco meziyeti nisbetince iddialıydı da; eğer Michelangelo’nun Sistina Şapeli’ndeki Son Hüküm tablosu şayet bir gün yok edilirse, onun yerine aynı ölçüde çok daha Hıristiyan figürleri içeren bir tablo ibda edebileceğini yiğitçe dile getirmişti. 

1570’lerin sonuna doğru İspanya’ya göç ettiği, Toledo’ya yerleşmeden evvel Madrid’e gittiği biliniyor. Bazıları onun Michelangelo’nun tarzını tenkid ettiği için göç etmek zorunda olduğuna inanıyor. El Greco, Toledo’da Santo Domingo el Antiguo kilisesinde çalışmak üzere siparişler alıyor, arkadaşı Luis de Castilla ile bu projede el birliği yapıyor. Burada, Meryem’in Göğe Yükselişi (1577-1579) isimli devasa tabloyu vücuda getiriyor. Bu resimde Venedik’teki hâlinin çok daha üzerine çıktığı görülüyor. El Greco, belli ki İspanya’ya geldikten sonra gölge ve kontrast tekniklerinde gelişim göstermiş. 

Mevzubahis eserden sonra ise İsa’nın Giysilerinin Çıkarılması (El Espolio) isimli eserini bitiriyor. Eserde koyu renklerin arasından sarı ve kırmızılar adeta patlıyor ve merkezde “Hazreti İsa” ıstıraplı hâli belirginleşiyor. Resmin sol alt köşesindeki kadınlar, tepedeki erkeklerden ayrılmış ve teslimiyet hâli içerisinde teskin olmaya gayret ediyorlar. Sanat münekkidleri, bu eserde İtalyan maniyerizminin hususiyetlerinin yer aldığını belirtiyor.

Picasso’nun Avignonlu Kızlar Tablosu’nun, El Greco’nun 1608’de yaptığı Beşinci Mührün Açılışı isimli eserden esintiyle yapıldığı söyleniyor. Bakınca iki resim arasındaki benzerlikler de zaten göze çarpıyor. 

Yorum Yazın