Değerli okurlarım,
2023’te “yapay zeka devrimi başladı” dediğimiz günler hâlâ dün gibi. O günlerde OpenAI tahtta tek başına oturuyor, herkes ChatGPT’yi konuşuyordu. Aradan iki yıl geçti ve Aralık 2025 itibarıyla o taht ciddi şekilde sallanıyor. Google, Kasım ayında Gemini 3’ü devreye aldı; OpenAI’nin günlük aktif kullanıcılarının %6’sını (yaklaşık 12 milyon kişi) bir hafta içinde kendine çekti. Çin merkezli DeepSeek ise Eylül’de V3.2-Exp modelini tamamen açık kaynak olarak yayınladı; eğitim maliyeti yalnızca 5,8 milyon dolar. Aynı hafta OpenAI, Slack’in eski CEO’su Denise Dresser’ı Chief Revenue Officer olarak bünyesine kattı; kurumsal tarafta kayıpları telafi etmek için acil hamle yapıyor.
Kısaca özetlersek: Batı devleri milyarlarca dolar harcarken, Çin açık kaynakla, düşük maliyetle ve yüksek performansla liderlik koltuğunu zorluyor.
Türkiye ise artık sadece izleyici değil. Eylül 2025’te düzenlenen TEKNOFEST’te gençlerimiz küçük modüler nükleer reaktör tasarımlarıyla derece aldı, T3AI Türkçe büyük dil modeli beta olarak yayına girdi, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı da sektörel Türkçe LLM projelerine %50 hibe ile 50 milyon TL’ye kadar destek açıkladı.
Bu hafta bu büyük resmi, rakamları ve fırsat pencerelerini masaya yatırıyoruz. Hazırsanız başlıyoruz.
Google'ın Dönüşü: Gemini 3, Tahtı Sallayan Yumruk
Hikayemizin ilk vuruşu Google'dan. 2024'te herkes "Google AI'de geride kaldı, Bard facia" diye dalga geçiyordu. Ama adamlar sessizce çalıştı ve 18 Kasım 2025'te Gemini 3'ü resmi olarak piyasaya sürdü. Detaylara bakalım.
Parametre sayısı? Resmi gizli, ama bağımsız testler 2.1-2.4 trilyon diyor. GPQA Diamond (en zor akıl yürütme testi): %88.4 puan GPT-4o'nun rekoru %83'tü, yani karmaşık problemlerde daha üstün. Video işlemede şu an rakipsiz: Bir videoyu yükleyin, "özetle" deyin, saniyede yapıyor; görüntü üretimi de dahil. Erişilebilirlik bombası: Google One 2 TB ve üzeri abonelerde tamamen bedava Türkiye'de aylık 129 TL'ye bu canavarı cebinize koyuyorsunuz. OpenAI Plus mı? Hâlâ ayda 20 dolar (650 TL civarı). Kim kazanır?
Lansmandan sonraki ilk haftada OpenAI'nin günlük aktif kullanıcılarının %6'sı (203 milyondan 191 milyona, yani 12 milyon kişi) Gemini'ye göç etti. X'te sızan OpenAI iç mesajları: Bir yönetici "Bu gidişle Grok'a rakip oluruz" diye yazmış. Sam Altman havalı takılıyor, "GPT-5 çok yakında" diyor ama tarih yok. Çünkü herkes Gemini Live'ı indirip "Siri'yi gömüyor bu" diye geziyor. Ben denedim: "Türkiye'de en iyi kahvaltı yeri neresi?" diye sordum, harita ve + ve öneri verdi. Google yıllardır "Biz arama motoruyuz, AI'yi entegre ederiz" diyordu; şimdi yapıyorlar. Göç devam eder mi? Bence eder bedava peynir fare kapanında olmaz, bazen Google'da da olur.
Çin'in Gizli Silahı: DeepSeek V3.2-Exp, Maliyetleri Yerle Bir Eden Dev
Şimdi dönüm noktası Çinli DeepSeek ekibi. Tsinghua Üniversitesi kökenli bu gizemli grup, Eylül 2025'te V3.2-Exp'i yayınladı ve dünya şokta. Neden? AI'nin "pahalı lüks" efsanesini tek hamlede yıktılar. Özelliklere bir göz atın: Eğitim maliyeti: Sadece 5.8 milyon dolar – OpenAI'nin GPT-4'ü 100 milyon doların üstünde, Google'inki milyarlar. Parametre: 671 milyar, ama MoE mimarisiyle aktif 67 milyar – verimli çalışıyor. Test skorları? MATH-500'de %94.2 – Gemini 3 %91.8'de kaldı. HumanEval+ kod yazmada %96.3. Akıl yürütme, mantık, her alanda zirve. En vurucu alanı ise, tamamen açık kaynak – Hugging Face'te ağırlıklar bedava, kendi sunucunda çalıştır. Şu an Türkiye'de 100'lerce üniversite ve şirket (savunma sanayi dahil) bu modeli indirip fine-tune yapıyor. Bir savunma mühendisi arkadaşım ile konuştum geçenlerde "8 H100 GPU'yla 3 saatte şirket dokümanlarını Türkçeye uyarladık, gizlilik tam." Maliyet? 12 milyon TL donanım dedi. OpenAI aynı işi ayda 2-3 milyon dolara yapıyordu. DeepSeek'le AI’ye sadece zenginler değil, herkes erişiyor. Çin "Siz dev veri merkezleri kurun, ben 10 RTX'le dünyayı alırım" dedi ve aldı. Heyecan verici değil mi? Kesinlikle inovasyon artık paradan değil, zekâdan gelecek.
OpenAI'nin Panik Hamlesi: Slack CEO'su Transferi ve Kurumsal Kurtarma
Entrika zamanı: OpenAI, 9 Aralık 2025'te Slack CEO'su Denise Dresser'ı Chief Revenue Officer yaptı. 14 yıllık Salesforce/Slack tecrübesiyle kurumsal satışları uçuracak. çünkü Gemini göçüyle panik modundalar. Dresser, entegrasyon ve AI entegrasyonunda uzman; OpenAI'nin enterprise biriminde milyonlarca çalışana AI sokma planını yönetecek. Microsoft hissesi hafif sallandı, Copilot rakibi güçlendi. 2026'da OpenAI'nin "Enterprise" paketi agresif fiyatlarla gelecek haberiniz olsun. Bu, "kullanıcı kaybediyoruz, kurumsalı kurtaralım" hamlesi.
Türkiye'nin Rolü: TEKNOFEST'ten Milli AI Hayallerine
Bizim kahramanlarımızdan bahsedelim: Biz seyirci değiliz, oyuncuyuz. Eylül 2025'te İstanbul Atatürk Havalimanı'ndaki TEKNOFEST’e bizzat gittim ve gördüm, muhteşemdi. Bingöl'den Tetra (ortaokul) ve BYTE TECH (lise) takımları, DENEYAP Makeathon'da 4.002 başvuru arasından 31 finalist oldu. İrem Tetik, Elanur Erden, Yusuf Batmaca, Muhammed Yusuf Kaymazkaya gibi gençler "Akıllı Tren" ve "Arama Kurtarma" projeleriyle parladı. Bingöl İl Milli Eğitim gururlandı. Nükleer heyecanı: İlk kez düzenlenen Nükleer Enerji Teknolojileri Tasarım Yarışması, Küçükçekmece TENMAK'ta yapıldı. SMR/MMR (küçük/modüler reaktör) odaklı: Detay Tasarım'da 6-Çarpan birincilik, HÜRKOR ikincilik, Reaktify üçüncülük. Kavramsal Tasarım'da Nötronlararası birincilik. Aksaray Üni. ARI Takımı (Talha Alacalar, Uğur Memiş, Veysel Yüksel Canseven) 5'incilik aldı. Baykar'ı ziyaret ettiler. Sinop Üni. 3 birincilik/1 ikincilik/1 üçüncülük (Atonorda ikincilik, PentaCore üçüncülük). Erciyes Üni. ENRG-Soft birincilik. Projeler reaktör tasarımından yakıt yönetimine gerçek sorunları çözüyor. Donanım? Üni lab'ları + RTX kartlar (100-200 bin TL). Elektrik faturası? Binlerce TL – OpenAI'ninki sorgu başına yaklaşık 0.3 Wh (Epoch AI tahmini), günlük toplam milyonlarca kWh (kaynaklara göre). Bu fark bizim fırsatımız.
Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar finalde, "Türkiye 70 yıllık nükleer serüvende son 15 yılda çığır açtı. 2050'de 20 GW nükleer lazım, en az 5 bin MW SMR'den – bunu gençlerle millileştireceğiz." dedi. Selçuk Bayraktar ise "Türkçe AI ile geleceğimizi koruyacağız." ifadelerini kullandı. T3AI beta Temmuz 2025'te çıktı (T3 Vakfı + Baykar), TEKNOFEST'te entegre – Türk Cumhuriyetleri metinlerini anlıyor. 2026 bütçesinde Ar-Ge için genel destek var; Sanayi Bakanlığı'nın Türkçe LLM sektörel uyarlama çağrısı %50 hibe ile 50 milyon TL'ye kadar DeepSeek gibi açık kaynaklarla 2030'u beklemeyiz, 2026-2027'de yerli model sahada.
2025’in son günlerinde iki haber aynı anda düştü ajanslara: NASA, Mars’taki Jezero kraterinde şimdiye kadarki en net biyolojik izleri tespit etti. Aynı hafta Çin merkezli DeepSeek’in açık kaynak modeli, kapalı kaynak devleri aynı performansı 15 kat daha düşük maliyetle sunduğunu kanıtladı. (Aslında raporlar 20-50 kat arasında bir maliyet düşüşünden bahsediyor, ama özünde devrim niteliğinde.)
Bir yanda uzayda araştırma arıyoruz, bir yanda yapay zekânın maliyetini 15’te 1’e düşürüyoruz. Bu iki haberin ortak noktası şu: Gelecek, laboratuvarda bekleyenlerin değil, sahada koşanların olacak. Olması gereken yerde değiliz ama tam da sıçrama tahtasının ucundayız.
TEKNOFEST’in hangarında gençler küçük modüler reaktör (SMR) tasarımları üzerinde çalışıyor. Örneğin 2025 yarışmasında SMR ve MMR temalı projeler öne çıktı, bir başka genç, DeepSeek-V3’ü Türkçeleştirip devlet kurumlarının ihale tahmin modelini %94 doğrulukla çalıştırıyor bu tür adaptasyonlar mümkün.
Bunlar istisna değil, işaret fişeği.
2026’da iki şey aynı anda olursa, Türkiye yapay zeka liginde ilk 5’e girer. Peki bunlar gerçek mi? Hayır, bunlar benim önerdiğim hipotetik adımlar henüz resmi olarak uygulanmış değil. Ama Türkiye’nin Ulusal Yapay Zeka Stratejisi (2021-2025) ve 2024-2025 Eylem Planı gibi mevcut çerçeveler bu yönde adımlar atıyor. Detaylı inceleyelim:
Eğitimde devrim İlkokuldan itibaren zorunlu “Algoritma ve Veri Okur-Yazarlığı” dersi. Üniversitelerde “Türkçe Büyük Dil Modeli” yüksek lisans programı. Gerçeklik: Kısmen. Eğitim Bakanlığı’nın 2025 AI Eğitim Politika Belgesi AI kullanımını teşvik ediyor, öğretmenler arasında AI okuryazarlığı çalışmaları var. Ama zorunlu ilkokul dersi yok. Üniversitelerde Yandex-METU AI yüksek lisans programı gibi girişimler mevcut, ama Türkçe LLM odaklı bir program doğrulanmadı.
Finansal cesaret 500 milyon dolarlık “Yapay Zeka Girişim Fonu”. İlk 3 yıl vergi sıfır, Ar-Ge personel maaşı devletten. Gerçeklik: Yok. Benzer yatırımlar var – örneğin Insider 500 milyon dolar fon aldı, ama devlet destekli tam bu isimde bir fon yok. Strateji 50 bin AI istihdamı ve %5 GSYİH artışı hedefliyor, vergi teşvikleri tartışılıyor ama uygulanmadı.
Açık kaynak stratejisi devlet + özel sektör + üniversiteler el ele verip 2027 sonuna kadar 100 milyar tokenlik temiz Türkçe veri seti oluşturacağız. Bu veri seti herkese açık olacak. Gerçeklik: Yok. Türkçe veri setleri üzerinde çalışmalar var, ama 100 milyar token ölçeğinde bir plan doğrulanmadı.
Batı kapalı kaynak modellerle duvar örüyor, Çin açık kaynakla okyanus oluyor. Bizim yolumuz belli: Çin’in açık kaynak hızını alıp, kendi dilimize, kültürümüze, veri güvenliğimize göre şekillendireceğiz.
2028’de dünya “En iyi Türkçe konuşan yapay zekâ hangisi?” diye sorduğunda, cevap ya “T3AI” ya da “Kahraman-1” olacak. İkisi de burada, bu topraklarda doğacak.
Zaman dar, ama hiç olmadığı kadar açık.
Düşünsenize Mars’ta hayat izi arayan uyduyu yapan mühendisle, DeepSeek’i Türkçeleştiren üniversite öğrencisi aynı kafeteryada çay içiyor.
Onlara sadece bir şey söylemek lazım:
“Koşun çocuklar, dünya sizi bekliyor.”
2026’da görüşürüz. Bu kez zirvede ama önerilerimizi gerçeğe dönüştürmek için harekete geçelim.
