Türkiye’nin kamu yönetiminde görünmez bir gerçek var: Yıllardır önemli görevler üstlenen müfettişler, merkez uzmanları ve benzeri nitelikli meslek mensupları sessizce ciddi bir hak kaybı biriktirdi. Devlet adına denetim yapan, düzenleyen, araştıran, kritik karar süreçlerine omuz veren bu kadrolar, bugün ne yazık ki emekleriyle, sorumluluklarıyla ve aldıkları risklerle bağdaşmayan ücretler alıyor.
Bu gerçek bugüne kadar çoğu zaman dile getirilmedi; hatta getirilse bile geniş kamuoyuna ulaşmadı. Oysa rakamlar ortada: Bugün bazı kurumlarda müfettişlerin aldığı maaş 68.000 TL civarında, yani aynı kurumun kat görevlilerinden daha düşük seviyede.
Bu tablo, sadece adaletsiz değil; aynı zamanda sürdürülemez.
“Yöneticilere Zam” Değil, “Nitelikli Emeğe Saygı” Düzenlemesi
Kamuoyunda konuşulan düzenleme kimi zaman yanlış bir çerçeveye oturtularak “üst düzey yöneticilere zam yapılıyor” algısına dönüştürülüyor. Gerçekte durum tamamen farklı.
Bu düzenlemenin ana omurgasını merkez uzmanları, müfettişler ve diğer nitelikli kariyer personelinin özlük haklarının yıllar sonra adil bir seviyeye çekilmesi oluşturuyor. Bu meslek gruplarının uzun süredir yaşadığı hak kayıplarının telafisi amaçlanıyor.
Peki neden yöneticiler de kapsama alındı? Bunun cevabı basit: Kurum içi barışı korumak ve uzman kadroları ile yöneticiler arasında dengesizlik yaratmamak için. Üstelik zamdan etkilenecek yöneticilerin toplam kamu personeli içindeki payı da sanıldığı gibi yüksek değil; oran yaklaşık yüzde 1 seviyesinde. Yani düzenlemenin bütçe yükünü asıl belirleyen unsur, geniş yönetici kitlesi değil.
Dolayısıyla bu düzenlemeyi “üst düzeylere kıyak” olarak nitelendirmek, hem gerçek dışı hem de kamuoyunu yanlış yönlendiren bir yaklaşım.
Kamu’dan Özel Sektöre Göç: Bütçeye Gizli Bir Yük
Son yıllarda hızlanan bir başka tehlike de kamuoyunda yeterince konuşulmuyor: Nitelikli kamu personelinin özel sektöre kitlesel geçişi.
Bugün iyi yetişmiş, sınavla seçilen, yıllarca eğitim alan, devlet adına önemli sorumluluklar üstlenen kariyer uzmanları ve müfettişler, özel sektörün sunduğu şartlar karşısında kamu görevinden ayrılıyor. Bu sadece bir “beyin göçü” değil; aynı zamanda kamuya ileride çok daha büyük maliyet çıkaran bir sarmal.
Bir uzmanı yetiştirmenin yıllara ve yüksek kamu kaynaklarına mal olduğu düşünülürse, bu kayıplar toplumun bütünü için görünmez bir yük haline geliyor.
Eğer bugün yapılması planlanan özlük iyileştirmesi gerçekleşmezse, bu göç daha da hızlanacak ve kamunun nitelikli insan gücünü tutması imkânsız hale gelecek.
Taşradaki Uzmanlar/Personel İçin de Kapı Aralanıyor
Bu düzenleme yalnızca merkezde çalışan uzmanları kapsamıyor; aynı zamanda taşra uzmanlarının/personelinin özlük haklarının iyileştirilmesi için de bir kapı aralayacak. Merkezdeki adaletsizlik giderilmeden taşradaki düzenlemelerin yapılması mümkün değil.
Dolayısıyla bugün atılan adım, zincirin ilk ve en kritik halkasını oluşturuyor.
Bu nedenle, bugün yapılacak düzenleme sadece doğru değil; aynı zamanda tek uygulanabilir çözüm.
Son Söz: Adaletin Gecikmesi, Kamuya Zarar
Daha etkin, şeffaf bir denetim mekanizması istiyorsak; bu düzenlemeyi bir zam tartışması olarak değil, nitelikli emeğe verilen bir değer olarak görmemiz gerekiyor.
Bu düzenleme, yıllardır biriken adaletsizliği gidermek için geç bile kalmış bir adımdır. Kamuoyunda oluşan yanlış algıların aksine, toplumsal faydayı önceleyen, ülkenin geleceğine yatırım niteliğinde bir düzenlemedir.
Kısacası mesele para değil; adalet, liyakat ve kamunun geleceği meselesidir.
