16. yüzyıl Avrupa’sı, mezhep çatışmalarının en sert yaşandığı dönemlerden birine tanıklık etti. Bu dönemde meydana gelen Saint Barthelemy Katliamı, Avrupa tarihinin en karanlık sayfalarından biri olarak anılmaya devam ediyor. Mezhep farklılıklarının ve siyasi çıkarların kesişiminde patlak veren bu olay, Fransa’daki Protestan Huguenotlara karşı yapılan sistematik bir katliam olarak tarihe geçti.
Huguenotlar Kimlerdir?
Huguenotlar, 16. yüzyılın ortalarında Fransa’da ortaya çıkan ve Protestan Reformu'nun bir parçası olan bir dini topluluktur. Huguenotlar, özellikle Jean Calvin’in öğretilerini benimsemişlerdir ve bu nedenle Calvinist olarak da anılırlar. Fransız Katolik Kilisesi'ne karşı çıkarak, kutsal kitabın yalnızca İncil olduğunu, kilisenin lüks ve aşırılıklarına karşı durulması gerektiğini savunmuşlardır. Huguenotların sayısı, özellikle şehirli burjuvazi ve soylu kesim arasında hızla artmış, bu durum Katolik kilisesi ve Fransız monarşisi için büyük bir tehdit olarak algılanmıştır.
Katliamın kökenleri ve nedenleri
Saint Barthelemy Katliamı, 24 Ağustos 1572 tarihinde, Paris’te gerçekleşen bir Huguenot lideri olan Amiral Gaspard de Coligny’ye yapılan suikast girişimiyle başladı. Bu suikast, Fransa Kralı IX. Charles’ın annesi Catherine de’ Medici’nin etkisiyle planlanmış ve ardından Protestanlara karşı büyük bir katliam başlatılmıştır.
Katliamın temel nedenlerinden biri, Fransa’da Huguenotlar ile Katolikler arasında süregelen mezhep çatışmalarıdır. Ancak, bu olayın arka planında yatan daha derin nedenler de bulunmaktadır. Fransa’daki Katolik monarşi, Huguenotların artan gücünden ve siyasi etkisinden endişe duyuyordu. Ayrıca, dönemin politik yapısı, yerel aristokrasi ve kral arasında sürekli bir güç mücadelesine sahne oluyordu. Huguenotların varlığı, bu dengeyi daha da karmaşık hale getiriyordu.
Katliamın seyri
Suikast girişiminden hemen sonra, Paris’teki Huguenotlar hedef alınarak sistematik bir şekilde öldürülmeye başlandı. Paris sokakları kısa sürede kan gölüne döndü. Kiliselerin çanları, Katolik halkı Huguenotlara karşı harekete geçmeye çağırdı ve birkaç gün içinde katliam tüm Fransa’ya yayıldı. Paris’te yaklaşık 3.000 kişi öldürülürken, Fransa genelinde bu sayı 10.000’i buldu. Huguenotların evleri ve kiliseleri yağmalandı, birçoğu zorla Katolik inancına döndürülmeye çalışıldı.
Avrupa’da yayılma ve etkileri
Saint Barthelemy Katliamı, sadece Fransa’da değil, tüm Avrupa’da büyük yankı uyandırdı. Özellikle İngiltere, Almanya ve Hollanda’daki Protestanlar, Huguenotlara yönelik destek çağrısında bulundu.
Bu katliam, Avrupa genelinde mezhepler arası gerginlikleri daha da artırdı. Protestanlar ile Katolikler arasındaki çatışmalar derinleşti ve bu durum, 16. yüzyıl boyunca sürecek olan mezhep savaşlarının fitilini ateşledi. Özellikle Almanya ve İngiltere’de Protestan halk arasında büyük bir öfkeye yol açtı. Bu olay, Batı Avrupa’daki dini hoşgörüsüzlüğün somut bir örneği olarak hafızalara kazındı.
Saint Barthelemy Katliamı'nın adı, olayın başladığı gün olan 24 Ağustos 1572'nin Hristiyan takvimine göre Aziz Barthelemy'nin (Saint Bartholomew) yortusu gününe denk gelmesinden kaynaklanmaktadır. Aziz Barthelemy, Hristiyanlıkta önemli bir aziz olarak kabul edilir ve bu tarihte onun anısına kutlamalar yapılır.
