IEA'nın eylül ayına ilişkin petrol piyasası raporuna göre, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) ham petrol üretimi, önceki aya göre günlük 650 bin varil azalarak 26 milyon 720 bin varil oldu. Ham petrol dışındaki diğer konvansiyonel olmayan OPEC üretimi ise günlük 5 milyon 620 bin varil olarak kaydedildi. Böylece OPEC'in toplam petrol üretimi geçen ay günlük 32 milyon 350 bin varil oldu. Bu üretim seviyesi, bir önceki ayın 630 bin varil altına düşerek dikkat çekici bir azalma gösterdi.
OPEC dışı ülkelerde de azalma görüldü
OPEC dışı ülkelerin petrol üretimi ise aynı dönemde günlük 50 bin varil azalarak 70 milyon 410 bin varile geriledi. Bu dönemde, küresel petrol arzı genel olarak aşağı yönlü bir hareket sergilerken, OPEC dışı ülkelerdeki bu sınırlı düşüş de arzda etkili oldu. Küresel petrol üretimi, eylül ayında önceki aya göre günlük 680 bin varil azalarak toplamda 102 milyon 760 bin varile düştü.
Arzda bölgesel sorunlar ve üretim kesintileri
IEA’nın raporunda, küresel petrol arzındaki bu düşüşün birkaç önemli faktöre bağlı olduğu belirtiliyor. Başlıca sebepler arasında, Libya’da yaşanan siyasi istikrarsızlık ve anlaşmazlıklar nedeniyle ham petrol üretiminin durması öne çıkıyor. Bunun yanı sıra Norveç ve Kanada’da devam eden petrol sahası bakım çalışmaları ve ABD’de yaşanan kasırgalar da üretim düşüşünü tetikleyen etmenler arasında yer alıyor. Özellikle ABD’de yaşanan kasırgalar, ülkenin Meksika Körfezi’ndeki petrol sahalarında ciddi aksaklıklara yol açtı ve bu da küresel arzı doğrudan etkiledi.
2023 ve 2024 petrol arzı tahminleri
IEA raporu, bu yılın geri kalanında ve 2024 yılına dair petrol arzı tahminlerine de yer verdi. Ajansa göre, küresel petrol arzı 2023 yılı boyunca günlük ortalama 102 milyon 900 bin varil seviyesinde olacak. Bu, 2022 yılına göre günlük 660 bin varillik bir artış anlamına geliyor. Ancak bu dönemde, gönüllü arz kesintilerinin devam etmesi durumunda OPEC+ ülkeleri için günlük üretimde 820 bin varillik bir azalma bekleniyor. Buna karşılık, OPEC+ dışı ülkelerde ise üretimde günlük 1 milyon 500 bin varillik bir artış öngörülüyor.
2024 yılına dair projeksiyonlar ise küresel petrol arzının bu yıla kıyasla daha güçlü bir artış göstereceği yönünde. Ajans, petrol arzının 2024 yılında günlük 2 milyon varil artarak yaklaşık 105 milyon varile ulaşmasını bekliyor. Bu artış, özellikle OPEC dışı ülkelerdeki üretim artışlarına ve arz sorunlarının kademeli olarak çözülmesine dayanıyor.
Küresel petrol talebinde de artış bekleniyor
IEA raporuna göre, küresel petrol talebinde de artış yaşanması bekleniyor. 2023 yılı boyunca küresel petrol talebinin günlük 862 bin varil artışla toplamda 102 milyon 840 bin varil seviyesine ulaşacağı tahmin ediliyor. Bu rakam, IEA’nın önceki raporlarında tahmin edilen 900 bin varillik talep artışından biraz daha düşük.
Talebin bölgesel dağılımına bakıldığında, OECD ülkelerinde petrol talebinin bu yıl 45 milyon 629 bin varil, OECD dışı ülkelerde ise 57 milyon 211 bin varil olacağı öngörülüyor. Özellikle Asya-Pasifik bölgesindeki ekonomilerin toparlanması ve enerji talebinin artmasıyla birlikte OECD dışı ülkelerdeki talep artışı dikkat çekiyor.
2024 için küresel petrol talebi tahmini
Gelecek yıl için yapılan tahminlerde ise küresel petrol talebinin 2023 yılına kıyasla daha hızlı bir artış göstereceği öngörülüyor. IEA, küresel petrol talebinin 2024 yılında günlük 998 bin varil artarak 103 milyon 838 bin varile ulaşacağını tahmin ediyor. Bu talep artışında, Asya’daki büyüyen enerji ihtiyacı ve sanayileşmiş ülkelerin ekonomik toparlanmaları etkili olacak.
