Hürmüz Boğazı, Pers Körfezi ile Umman Körfezi’ni birbirine bağlayan uluslararası bir deniz geçididir. Kuzey kıyısı İran’a, güneyi ise Umman ve BAE’ye aittir. Günlük ortalama 20 milyon varil petrol ve dünya sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ticaretinin yaklaşık %20’si bu boğazdan geçer.
Boğaz kapanırsa petrol fiyatlarının artacağı söyleniyor
Hürmüz’ün kapanması, küresel enerji tedarikinde ciddi bir kesintiye ve yüksek fiyatlara neden olabilir; örneğin, delta kapanırsa petrol fiyatlarının $75’tan $120–130’a çıkması bekleniyor.
Ancak böyle bir karar İran’a da zarar verebilir; zira İran'ın kendi ihracatının da kesilmesine, Çin ve Umman ile ilişkilerinin gerilmesine yol açabilir. Ayrıca ABD donanması ve küresel güçlerin müdahalesi ile boğazın kapanmasının uzun sürmesi zor görünüyor.
Körfez’den Avrupa’ya giden LNG’nin önemli kısmı İtalya, Belçika, Polonya gibi ülkeleri hedeflerken, ana destinasyon Asya olsa da Avrupa bu akıştan doğrudan etkilenir.
Avrupa, Rusya’dan gelen boru gazından kısmen ayrıldıktan sonra Körfez LNG’sine daha bağımlı hale geldi. Hürmüz’deki tıkanma, Avrupa’ya yılda yaklaşık 30 milyar m³ gaz tedarikinin kesilmesiyle sonuçlanabilir.
Türkiye–Katar–Avrupa Gaz Boru Hattı
Türkiye'nin dahil olduğu ve Katar’dan başlayıp Avrupa’ya uzanması hedeflenen boru hattı, enerji istikrarı açısından kritik bir proje olarak öne çıkıyor:
-Proje, Katar’ın devasa gaz rezervlerini Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşımayı amaçlıyor; bu sayede Hürmüz Boğazı gibi stratejik su yollarından bağımsız tedarik sağlanabilir.
-Türkiye, TANAP gibi mevcut altyapı üzerinden bu hattı Avrupa’ya bağlayarak enerji transit merkezi rolünü güçlendirmeyi hedefliyor.
-Proje, aynı zamanda Suriye’nin istikrar kazanması durumunda yeniden gündeme gelebilecek bir plan olarak değerlendiriliyor.
-Uzmanlar bu hattı, Avrupa’nın Rusya’dan bağımsız enerji kaynakları arayışı içinde önemli bir stratejik adım olarak görüyor. Türkiye ise transit gelir ve jeopolitik güç kazanımı sağlayabilir.
-Ancak projenin uygulanması için Suriye güvenliği, siyasi iş birliği ve ekonomik fizibilite büyük engeller olarak duruyor.
Türkiye–Katar hattı: Bu proje, Hürmüz’e olan bağımlılığı azaltabilecek alternatif bir rota sunuyor. Türkiye nakil güzergâhı olarak ön plana çıkıyor ancak Suriye’deki istikrarsızlık ve jeopolitik çekişmelerin aşılması gerekiyor.
